در شماره قبلي اشاره شد به اينكه تكرار آيات قرآن فوايد و آثار مبارك زيادي دارد و يكي از آن فوايد تثبيت آيات در ذهن است، فراموش نشود.در اين قسمت به شرح آثار مورد نظرـ بطورفشرده ـ ميپردازيم.
آيات حفظ شده لازم است در دفعات متعددي تكرار شود، تا اينكه بصورت ملكه ذهني در آيد و در ذهن ثابت شود. بطور يكه قبلاً گفته شد، لازم است مقدار وقتي را كه صرف حفظ قرآن ميشود به دو قسمت تقسيم كرد. در قسمتي از آن به حفظ آيا ت جديد پرداخت و در قسمت دوّم بايد آيات حفظ شده قبلي تكرار شود .
در جهت تكرار آيات حفظ شده علاوه بر وقتي كه در شبانه روز به اين كار اختصاص مييابد، ميشود از وقتهائي كه در بين روز غالباً تلف ميشود و از بين ميرود،استفاده كرد.مثلاً وقتي كه كسي به مدرسه و محل كار خود ميرود يا در وسيله نقليه نشسته است و بجائي ميرود و يا منتظر شروع كار ، درس است و يا درصفي مثل صف نانوائي ايستاده و منتظر رسيدن نوبت خود است.
در اين زمينه مناسبت دارد به مطلب جالبي اشاره شود كه از عالم و مرجع تقليد بزرگ شيعه حضرت آية اللّه بروجردي رحمة اللّه عليه نقل شده است . و آن اينكه روزي در جلسه درس ايشان بعضي از علما به ايشان اعتراض گونهاي كردند كه شما گاهي اندكي ديرتر از وقت تعيين شده در جلسه درسي حاضر ميشويد و در نتيجه مقداري از وقت ما تلف ميشود!
ايشان فرمودند :اينكه من گاهي اندكي ديرتر سر درس حاضر ميشوم از روي ناچاري است. مثلاً فردي از راه دور آمده است به ديدن من و كاري با من دارد و سوالي دارد و در نتيجه من ناچار اندكي دير سر درس ميآيم . اما شما چرا وقتتان تلف ميشود ؟ شما بهتر است دراين دقايق كه انتظار شروع درس را ميكشيد به حفظ آياتي از قرآن بپردازيد و خود من ـ منظور آيه اللّه بروجردي است ـ دوازده جزء از قرآن را در اين نوع وقتها يعني دقايقي كه منتظر شروع درس بودم حفظ كردم .
چنانكه ميدانيم در آيات قرآن مجيد خداوند عالم بطور مكرر به بندگانش دستور ذكر اللّه آن هم بصورت كثير صادر فرموده است از جمله:
«يا ايها الذين آمنوا اذكر وا الله ذكرا كثيرا» (سوره احزاب ، آيه 41)
يعني اي كسانيكه ايمان آورده ايد اللّه را ياد كنيد آن هم ياد كردن كثير ، يعني بطور مستمر و پي در پي متوجه او شويد .
ذكر اللّه آثار و نتايج و فوايد زيادي دارد كه توضيح كامل موضوع احتياج به مباحث مفصّل و تاليف كتابهاي مستقلي دارد وطبعاًحتي طرح موضوع و بعضي از نكات آن در حد ارتباطي كه با تكرار آيات حفظ شده از قرآندارد اشارهاي ميكنيم:
بطوريكه در آيات ذكر شده ملاحظه ميشود، خداوند عالم فلاح انسان را متوقف بر ذكر اللّه كثير كرده است. يعني رسيدن انسان به مقصد حيات و ورود به زندگي در بهشت ـ كه فلاح حقيقي در آن صورت حاصل ميشود ـ از طريق ذكر اللّه آن هم بصورت كثير تحقق مييابد.
درآياتي از قرآن مجيد دستور ذكر اللّه بطور استمراري صادر شده است. خداوند ميفرمايد :
«فادا قضيتم الصلاة فاذكروا الله قياما و قعودا وعلي جنوبكم»(سوره نساء آيه 103) يعني وقتي نماز را تمام كرديد به ذكر اللّه بپردازيد در حال ايستاده و نشسته و به پهلو خوابيده، منظور اين است كه در همه حالات اللّه را ذكر كنيد و چيزي مانع آن نشود .
در صورتيكه كسي در مقام حفظ كردن قرآن بطور مستمر و در هر فرصتي كه پيش ميآيد به تكرار آيات حفظ شده بپردازد، موضوع ذكر اللّه كثير و آثار آن درمورد او تحقّق پيدا خواهد كرد . چون قرائت آيات قرآن و در ذهن حاضر كردن آنها يكي از مراتب مهم ذكر اللّه است . يعني كسانيكه به تكرار مستمر آيات قرآن ـ حتي در ذهن ـ اشتغال پيدا ميكنند در مقام و موقعيت بسيار متعالي و باعظمت اهل ذكر قرار ميگيرند و روح آنها پي در پي با عطر توحيدي معطر ميشود و با نور آيات قرآن منوّر ميشود.
در احاديث نقل شده از ائمه معصومين ثواب عظيمي براي كسي كه قرآن مجيد را قرائت ميكند ذكر شده است از جمله امام محمد باقر ميفرمايند:كسي كه قرآن را در نماز خود بخواند در حاليكه ايستاده نماز ميخواند،خداوند به هر حرفي از آن صد حسنه براي او مينويسد و هر كس آن را در نماز در حال نشسته بخواند ، خداوند به هر حرفي پنجاه حسنه براي او مينويسد و هر كس آ ن را در غير نماز بخواند، خداوند به هر حرفي ده حسنه برايش مينويسد.
دراين زمينه روايات ديگري وجود دارد كه از آنها برميآيد كه اگر كسي آيهاي را در ذهن خود تصوّر كند و يا گوش فرا دهد به قرائت ديگران، مطابق هر حرفي يك حسنه براي او نوشته ميشود.
با اين توضيح مشخّص ميشود كه تكرار آيات حفظ شده مراتب عظيمي از ثواب با خود همراه خواهد داشت و هيچ كار ديگري داراي اين همه آثار مبارك نخواهد بود.
دراين هفته سوره انفطار و 15 آيه از سوره تكوير حفظ شود، وحفظ بقيه سوره مطفّفين به هفته بعدي موكول شود. و سوره انشقاق و 10 آيه اول سوره مطفّفين سه مرتبه تكرار شود .
اين كه دريك سوره، بعد از حفظ تعدادي از آيات فاصله تعيين شد،به جهت آن است كه حفظ بعضي از سورهها در يك مرتبه گاهي اوقات مقداري ايجاد مشكل ميكند؛ از اين رو براي اين كه جاذبه و شيريني حفظ تحت تاثير خستگي ذهن قرار نگيرد ،لازم است جهت ايجادنوعي تنوع يك سوره در دو يا چند بخش حفظ شود .
در اين هفته از آيه 11 تا 30 سوره مطففين و بقيه سوره تكوير حفظ شود و سوره انفطار و انشقاق و بروج و طارق دو مرتبه تكرار شود .
از اين هفته بقيه سوره مطففين ـ 6 آيه آخر ـو 30 آيه اول سوره عبس حفظ شود و سوره هاي مطففين و تكوير سه مرتبه و سورههاي اعلي و غاشيه و فجر وبلد و شمس يك مرتبه و در صورت امكان دو مرتبه و حتي بيشتر تكرار شود
در اين هفته بقيه سوره عبس و سوره نازعات حفظ شود و سورههاي طارق و بروج و انشقاق و مطففين يك مرتبه تكرار شود.
بطوريكه قبلاً گفته شد تكرار سورهها هرچه بيشتر انجام بگيرد ، بهتر خواهد بود و در اين برنامه حداقل تكرار تعيين ميشود و اگر دفعات تكرار بيشتر از حد تعين شده باشد ، بهتر خواهد بود .
دراين هفته سوره نبا حفظ شود و سورههاي ليل تا ناس يك مرتبه تكرار شود و به اين ترتيب و در صورت بكار بستن دقيق اين برنامه يك جزء قرآنمجيد بطور كامل و دقيق و آيه به آيه حفظ و تكرار شده است .
در اين هفته سوره مرسلات از جزء 29 حفظ شود و برنامه تكرار جزء 30 كه قبلاًحفظ شده، بصورت ذيل ادامه يابد :
لازم است سورهها ي جزء 30 بطور تقريبي به 4 قسمت تقسيم شور و هر قسمت در طول هفته يك مرتبه تكرار شود . اما علاوه بر آن سوره هايي كه اخيراًحفظ شده ، يعني سورههاي تعيين شده، براي هفتههاي يازدهم تا پانزدهم حداقل در اين هفته و هفته بعد دو مرتبه تكرار ميشود.
دراين هفته سوره انسان و 20 آيه از سوره قيامت حفظ شود و سوره مرسلات درطول هفته سه مرتبه تكرار شود. و اين تكرار علاو ه برنامه تكرا ر يك چهارم جزء 30 است كه در هفته شانزدهم دكر شد.
در اين هفته بقيه سوره قيامت و30 آيه اول سوره مدثر حفظ شود و سوره انسان و 20 آيه اول سوره قيامت در طول هفته 3 مرتبه تكرار شود و همچنين سوره مرسلات دو مرتبه درطول هفته تكرار شود.